Hoogsensititeit of hooggevoeligheid is een veel gehoorde en besproken term de laatste jaren. Elaine Aron heeft er als eerste bekendheid aan gegeven door haar publicaties hierover. Al in 1999 kwam het boek ‘The Highly Sensitive Person’ op de markt. Maar wat houd het eigenlijk in?
Mensen die hoogsensitief zijn hebben een heel gevoelig zenuwstelsel. Ze zijn gevoeliger voor de details om hen heen; geuren, kleuren, voorwerpen, maar ook stemmingen van andere mensen. Er komt tegelijkertijd ongelooflijk veel informatie binnen via alle zintuigen. Hierdoor is het systeem ook sneller vol met al die indrukken en informatie en heeft ruimte en tijd nodig dit allemaal te verwerken.
Wil je weten of je hoogsensitief bent? Dit is de zelftest die ik heb overgenomen uit het boek Hoog Sensitieve Personen. Hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt, van Elaine N. Aron, Uitgeverij Archipel 2002.
Beantwoord iedere vraag naar gelang je gevoel je ingeeft. Antwoord ‘waar’ als het in ieder geval enigszins waar is voor jou. Antwoord ‘niet waar’als het niet erg waar of helemaal niet waar is voor jou.
(schrijf het aantal keer ja en/of nee op)
Antwoord: Ja/ Nee
- Ik ben me bewust van subtiele signalen in mijn omgeving.
- Ik word beïnvloed door stemmingen van anderen.
- Ik ben nogal gevoelig voor pijn.
- Tijdens drukke dagen merk ik dat ik behoefte heb om me terug te trekken op een plek waar ik ongestoord alleen kan zijn.
- Ik ben gevoelig voor de effecten van cafeïne.
- Ik raak gemakkelijk overvoerd door dingen als fel licht, sterke geuren, grove weefsels of harde sirenes.
- Ik heb een rijke complexe innerlijke belevingswereld.
- Ik voel mij niet op mijn gemak bij harde geluiden.
- Ik kan diep ontroerd raken door kunst of muziek.
- Ik ben consciëntieus (wil dingen volgens mijn geweten doen).
- Ik schrik gemakkelijk.
- Ik voel me opgejaagd als ik veel moet doen in korte tijd.
- Ik raak geïrriteerd als mensen proberen me te veel dingen tegelijk te laten doen.
- Ik doe erg mijn best te voorkomen dat ik fouten maak of dingen vergeet.
- Ik kijk uit principe niet naar geweldadige films of tv-shows.
- Ik voel me ongemakkelijk als er om mij heen veel gebeurt.
- Veranderingen in mijn leven brengen mij van mijn stuk.
- Ik heb een neus voor delicate geuren, smaken, geluiden en geniet daarvan.
- Het vermijden van situaties die me van streek maken heeft bij mij een hoge prioriteit.
- Als kind werd ik door mijn ouders of leraren gevoelig of verlegen gevonden.
- Als mensen zich in een fysieke omgeving niet prettig voelen, weet ik meestal wat er moet gebeuren om dat te veranderen.
- Als ik erge honger heb heeft dat sterke invloed op mijn concentratievermogen of mijn humeur.
- Als ik met iemand moet wedijveren of op mijn vingers word gekeken, word ik zo nerveus dat mijn prestaties veel minder zijn dan gewoonlijk.
Evaluatie van de HSP test
geef jezelf een punt voor iedere “ja”.
0-7 punten
Je bent waarschijnlijk geen HSP-er. Hoewel dat niet met zekerheid te zeggen is. Want als er bijvoorbeeld twee items heel erg waar zijn voor jou kan het zijn dat je wel hoogsensitief bent.
8-14 punten
Er zijn verschillende gradaties in sensitiviteit. Je bent waarschijnlijk wel sensitief maar mogelijk niet hoogsensitief. Dat kan een groot voordeel zijn omdat je wel veel dingen aan kan voelen, maar niet de problemen hebt die de hoogsensitieven hebben.
15-23 punten
Je bent heel waarschijnlijk hoogsensitief (HSP-er). Je bent gevoeliger voor nuance verschillen dan de meeste andere mensen. Het kan nut hebben om een boek te lezen over hoogsensitiviteit of kennis te maken met andere HSP-ers. Het kan zijn dat je heel veel herkent en daardoor iets bewuster wordt van deze eigenschap van je.
(Bron: deze vragenlijst en evaluatie heb ik overgenomen van de website www.nieuwetijdskind.com
Zoals uit de vragenlijst blijkt zijn mensen met HSP vaak ook heel intuïtief. Het helder kunnen voelen en weten en/of helder waarnemen kan er ook bij horen. Dat is natuurlijk niet zo gek, als je bedenkt dat een HSP’er een fijn vertakt zenuwstelsel heeft. Zelf merkte ik als kind al dat ik dingen aanvoelde die anderen niet zagen of voelden.
HSP en deze tijd
HSP zijn heeft zowel voordelen en nadelen in onze samenleving. Aan de ene kant is het fijn en mooi dat je iets goed aanvoelt waardoor je dingen snel snapt of weet wat er nodig is. Aan de andere kant kan het ook heel lastig en ingewikkeld zijn niet alleen omdat we in een wereld leven die (over) vol is van diverse informatiestromen van allerlei kanten en daarbij zoveel drukte en het gehaast, maar ook omdat het soms lastig is naar je gevoel te handelen. Want hoe doe je dat dan, hoe pak je dat aan, zonder dat iedereen je een beetje raar gaat vinden of ‘over gevoelig’ en een aansteller.
In deze voortrazende wereld, vol snelheid, efficiënte en oppervlakkigheid staat de ‘zijnsbeleving’ van de HSP’er hier vaak pal tegenover.
Kinderen en jong volwassenen die heel gevoelig zijn kunnen ook problemen tegenkomen in het onderwijs. Deze problemen ontstaan niet alleen vanwege de wijze waarop het onderwijs in elkaar zit, de veelheid aan vakken en de wijze waarop de onderwijsstof wordt aangeboden. ook ligt er vaak grote druk op het cognitief presteren.
Een ander toenemend probleem is de gezondheidsschade die veroorzaakt kan worden door staling van Wifi. Op veel scholen in Nederland staat Wifi inmiddels dag en nacht aan. Daarbij zijn tablets en mobiele telefoons niet meer weg te denken uit het onderwijs. Ook ouders/verzorgers doen hieraan mee zonder zich te bewust te zijn welke zeer negatieve gezondheidsaspecten hieraan vast (kunnen) zitten.
Hoogsensitieve kinderen en volwassenen kunnen verschillende lichamelijke en geestelijke reacties krijgen van straling. Klachten lopen uiteen van extreme moeheid of juist heel druk gedrag, irritatie (kort lontje) hoofdpijn(en), misselijkheid en/of algeheel niet meer lekker in hun vel zitten. Het intensief gebruik van mobiele telefoons kan tumoren veroorzaken. Dit komt onder meer omdat het eigen magnetische veld wordt verstoord door alle straling en de straling invloed heeft op het welzijn van onze cellen.
De moeite waard om te weten is dat in diverse Europese landen, waaronder Frankrijk, hier inmiddels maatregelen tegen genomen zijn door de overheden. Zo is in Frankrijk draadloos internet verboden op kinderdagverblijven. Men erkent namelijk, in tegenstelling tot de Nederlandse overheid, dat er meer dan voldoende wetenschappelijk bewijs is, dat dit schadelijke gevolgen heeft voor het (jonge) brein.
Autisme en hoogsensitiviteit
Dat je een stuk over autisme en hoogsensitiviteit op deze website aantreft is niet zo toevallig. Het heeft namelijk enkele raakvlakken en wordt daardoor nog wel eens over een kam geschoren. Dat is heel jammer en onterecht. In de belangrijkste overeenkomst, de prikkelgevoeligheid, zit namelijk tegelijkertijd ook het belangrijkste verschil verborgen. De gevoeligheid voor externe en interne prikkels ondergaat een verschillend verwerkingsproces bij mensen met autisme en mensen met hoog sensitiviteit. Dit essentiële verschil wordt helaas nog te vaak door diagnostica niet (h)erkend waarmee kinderen/volwassenen een foutieve diagnose krijgen. Het kan ook voorkomen dat iemand met autisme zich liever hoogsensitief noemt omdat autisme veelal wordt ervaren als een negatieve psychiatrisch label en HSP als een positief anders-zijn.
Ik ga hier uitgebreider op in de literatuurstudie ‘Hoogsensitiviteit of Autisme?’ Deze is een pagina verder te vinden op deze site.
Tenslotte wil ik opmerken dat er een verschil bestaat tussen mensen die hooggevoelig zijn en mensen die gevoelig en emotioneel zijn. HSPérs kunnen sneller geraakt zijn door dingen, omdat ze zich ongelooflijk sterk in een ander kunnen verplaatsen of zich ergens een voorstelling van kunnen maken. Mensen die heel emotioneel zijn echter, hoeven niet zo uitermate sensitief voor hun omgeving te zijn. Soms is het ook het eigen ego, de beleving van de persoon zelf in zijn/haar zijns-toestand, die heel gevoelig is.
Als ouder/verzorger/volwassene met HSP kun je veel informatie vinden hierover en er zijn ook diverse leuke en interessante (hulp)boeken hierover geschreven. Ook zijn er door het hele land al diverse (kinder)coaches te vinden die hiermee werken en persoonlijke begeleiding geven.